Op 2^e kerstdag 2010 was de opening van expositie “Victus Manus” van Yohannez in de voormalige Culemborgse galerie Kobalt. De openingsspeech werd gehouden door fotograaf, schrijver en filosoof Henk Ganzeboom die op meesterlijk wijze de passie van Yohannez en de intentie van zijn werk formuleerde. Anno 2018 is dit “portret” nog zo treffend dat het hieronder is weergegeven.

Expositie Yohannez

Door Henk Ganzeboom

Ongeveer twee jaar geleden bezochten Bertie, mijn vriendin, en ik het Stroomhuis in Herwijnen. Er is daar een parkeerplaats vanwaar je prachtige wandelingen kunt maken door de omgeving. We zagen dat er een expositie te zien was en uiteraard moesten we even kijken. Er waren geen andere bezoekers en het was er stil. Boven aangekomen zat een man aan een tafeltje. In de ruimte hingen schilderijen, waarvan er een mijn bijzondere aandacht trok …

Nightshift I (2009)
70 x 50cm
Olieverf op doek

Een wijds, donker en desolaat landschap met daarin een aantal koeien die geen koppen hadden, maar een soort van lampenkappen waaruit een helder licht scheen dat de bodem, het gras verlichtte. Wat een intrigerend beeld, dacht ik bij mijzelf. Wat een fantastische sfeer! Ik was er ondersteboven van …. Dit is kunst die mij raakt. Ook de andere schilderijen spraken mij enorm aan. De kunstenaar was een zekere Yohannez … het zei mij niets. We kwamen bij het tafeltje met de man. “Bent u de kunstenaar van deze schilderijen?”, vroeg ik hem. Het bleek zo te zijn …. Mijn eerste kennismaking met Yohannez … een kunstenaar die een magisch-realistische wereld laat verlichten door lampenkapkoeien. We raakten al snel in een bevlogen gesprek en ik vertelde hem dat we onlangs gestart waren met een maandelijks Kunstcafé in Fort Vuren en dat hij daar meer dan welkom was. Yohannez beloofde te komen! Het schilderij van de koeien, maar ook de naam van de kunstenaar, bleef in mijn hoofd hangen … ik vond het zeer intrigerend! Of Yohannez echt zou komen bij het Kunstcafé moesten we afwachten, want tussen zeggen en doen liggen hele onverlichte werelden.

Tot mijn grote verrassing was Yohannez bij het volgende kunstcafé aanwezig. Ik zag hem komen aanlopen met een grote map in zijn handen en was nieuwsgierig wat hij bij zich had. Na de koffie begon hij te vertellen en toonde hij allerlei schetsen en foto’s van zijn schilderijen. Je moet heeeeel goed luisteren om hem te kunnen volgen, want het werd onmiddellijk duidelijk dat hij met een bewonderenswaardige passie over zijn werk kon vertellen. Volgens mij hing iedereen aan zijn lippen.

We zijn nu twee jaar verder …. Yohannez is er iedere maand en is een van de trouwste bezoekers van het kunstcafé. Iedere keer heeft hij zijn beroemde map met werk bij zich. Wat daarbij opvalt is zijn enorme werklust, want ik ken bijna geen schilder die zo gedreven werkt. Zijn map met schetsen doet mij denken aan Leonardo da Vinci. In het museum van Amboise in Frankrijk (waar Leonardo heeft gewoond en gewerkt) zijn ook schetsen, vol met aantekeningen, te bewonderen. De schetsen en studies van Yohannez zijn eigenlijk wetenschappelijk en soms voor een buitenstaander moeilijk te begrijpen. Allerlei papiertjes met lijnen, getallen, aantekeningen en aanwijzingen. Gedreven probeert hij dan uit te leggen hoe hij weer een nieuwe studie doet naar een bepaalde lichtval, een vorm, een lichaam (meestal vrouwen), een doorkijk van een venster, een symmetrie, een bol enz. enz. Yohannez is een perfectionist die gedreven zijn werk steeds verder vervolmaakt. Regelmatig horen we hem zeggen dat hij toch nog iets heeft gewijzigd en inderdaad, voor mensen die zijn werk op regelmatige tijden kunnen bewonderen, zie je dat het werk zijn ultieme staat bereikt of heeft bereikt.

Zijn passie is aanstekelijk … na een lezing van hem krijg je zelf steeds meer zin om je eigen werk, in mijn geval de fotografie, op soms meer rationele, wiskundige wijze te gaan benaderen. Het paradoxale bij Yohannez is dat hij heel intellectueel werkt, maar dat zijn onderwerpen juist een sfeer dragen die in dromen voorkomt, in lome fantasieën kan ontstaan of vorm en kleur geven aan esoterische gedachten. Want vooral dat laatste roept zijn werk bij mij op …. Je moet twee, drie of nog meer keren kijken en ervaren wat Yohannez met zijn schilderijen bedoelt. Hij is voor mij een magiër die middeleeuwse esoterie in een modern jasje weet om te zetten. Hij beheerst het Magische denken.

Bovenal is het bijzondere licht dat zijn werken kenmerkt voor mij persoonlijk zeer intrigerend. Net als in de fotografie, is in de schilderkunst licht het allerbelangrijkste element in de afbeelding. Denk maar aan de beroemde schilderijen van Vermeer, Rembrandt en ook Willink met zijn Magisch Realisme. Yohannez uit Culemborg weet met de lichtsferen en de contrasten tussen licht en donker in zijn werken mij te raken … er ontstaat een vervoering die mijn fantasie weet te prikkelen, waardoor je met je gedachten soms buiten het schilderij zelf komt te staan. Zijn werk lijkt een poort zijn waar Je doorheen wilt om verder te kijken dan de taferelen in het schilderij. Yohannez weet dit, want daarom vertelt hij er ook altijd met veel passie over. Hoewel hij mogelijk nog aan het begin van zijn schilderscarrière staat, is hijzelf al lang geleden door die poort gegaan en kunnen we verwachten dat hij ons nog veel nieuwe en spannende werelden laat zien.

U zult zich wellicht afvragen waarom ik in mijn tekst nergens spreek over het thema van deze tentoonstelling. Dat komt omdat ik welbewust niet van te voren het “werk van de handen” heb bekeken. Ik laat me, net als u, graag verrassen om ze te bekijken op een plek als deze, waar ze volledig tot hun recht komen.

Geïnspireerd door de lampenkappenkoeien heb ik een speciale reflector om mijn flitser geplaatst, want ik zou heel graag deze gouden handen van hem willen vereeuwigen met een foto. En met het licht van de flits zou ik graag zijn expositie in deze mooie galerie willen openen!

Maar niet voordat ik hem een klein cadeau kan aanbieden, dat hij pas thuis mag openmaken, want het gaat hier nu niet om mijn werk, maar dat van hem.

Henk Ganzeboom

26 december 2010

De Beusichemse schilder Yohannez schildert volgens klassieke realistische olieverftechniek, maar zijn composities zijn niet traditioneel.

In zijn esoterische handportretten en ook in zijn ander werk verbeeldt hij paradoxale combinaties, verwisselingen en metaforen. Soms is er een diepere boodschap. Soms is de boodschap ondergeschikt aan de vorm.

Vanaf 2012 heeft Yohannez naar model geschilderd. Hieruit zijn vele werken voortgekomen. 

Daarvóór heeft hij diverse andere series geschilderd waaronder de portretserie Victus Manus waar het accent volledig ligt op “handen”.

Motivatie

Techniek